مدیریت اسلامی از منظر امام خمینی
عمل امام خمینی به مدیریت اسلامی، به گونه ای بود که پس از قرن ها دوباره موفقیت و تاثیرگذاری شگرف این عرصه را به رخ جهانیان کشید. یکی از مواردی که انقلاب ایران و به ثمر رسیدن جمهوری اسلامی ایران را از سایر انقلابهای دنیا متمایز ساخته است, نحوه رهبری و مدیریت آن بود
یکی از مواردی که انقلاب ایران و به ثمر رسیدن جمهوری اسلامی ایران را از سایر انقلابهای دنیا متمایز ساخته است، نحوه رهبری و مدیریت آن بود. در آن زمان با توجه به امکانات ارتباطات جمعی و سایر وسائل ارتباطاتی و در تبعید بودن رهبر این انقلاب در خارج از کشور، ارتباط بسیار قوی بین امام خمینی (ره) و توده ملت ایران برقرار شده بود و با سبک مدیریت و رهبری خاص امام خمینی (ره) که برخاسته از اسلام ناب محمدی و جهاد در برابر استعمار و ظلم و بی عدالتی بود بدست جوانان و مردم ایران به ثمر نشست و هیچ قدرتی نتوانست این حرکت و انقلاب عظیم را متوقف کند و خون شهدا ضمانت اقتدار و ثبات این انقلاب شد.
شما ملت ایران که با خون خود، با جوانهای خود، اسلام را بیمه کردید، دست اجانب را قطع کردید، شما بر همه ملت ما منت دارید، من از همه شما منت می کشم، من خادم همه شما هستم. (۱)
همچنین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود تمام بحرانهای که کشور را فرا گرفته بود با رهبری و مدیریت عالمانه امام خمینی(ره) کشور را با سرفرازی از بحرانها خارج ساخت.
رهبری از مباحثی است که در تمام طول تاریخ بشریت بویژه از دوران انقلاب صنعتی و بروز بحرانهای مختلف ذهن متفکران و اندیشمندان را به خود مشغول کرده است و در این زمینه تئوری ها و الگوهای متفاوتی از سوی صاحبنظران علم مدیریت از غرب و شرق ارائه گردیده است ولی تاکنون هیچ یک از آنها نتوانسته بحرانهای جهانی را مدیریت کند و راه گشائی برای مشکلات خرد و کلان جوامع باشند. لذا در طول این سالیان سبک رهبری و ویژگیهای مدیریتی امام در تاریخ انقلاب از لحظات آغازین انقلاب و مبارزات تا لحظه پیروزی آن و همچنین در طول دوران جنگ تحمیلی با وجود بحرانهای که یکی پس از دیگری از سوی دشمنان این انقلاب ایجاد میگردید، مورد توجه اندیشمندان و متفکران علم مدیریت قرار گرفته است.
ویژگی های رهبری و مدیریتی امام خمینی (ره) و همچنین اخلاق فردی و خصوصیات ایشان در درجات بسیار عالی قرار داشت و از ایشان یک نمونه انسان کامل ساخته بود که بیان هر کدام از این خصوصیات اخلاقی و مدیریتی ایشان نیاز به بحثی مستقل دارد. در این مقاله سعی شده با توجه خصوصیات رهبری و سبک مدیریتی ایشان، بطور مختصر به شرح بعضی از این ویژگیها بپردازیم.
● اندیشه امام (ره) پیرامون رهبری و مدیریت ولائی
مدیریت در دیدگاه دینی و اسلامی نوعی ولایت است، در تقسیم بندی کلی دو دیدگاه پیرامون رهبری قابل تصور است : دیدگاه الهی و دیدگاه غیرالهی، اگر کسی به شکل جامع الشرایط مدیریت کند ولایت الهی را نمایندگی می کند، طرح تئوری ولایت فقیه دیدگاهی نوین در تفکر سیاسی نظریه ارتباط دین و سیاست بود و انقلاب اسلامی با این تئوری و این دیدگاه نوین نهضت خود را با رهبری و مدیریت امام (ره) آغاز کرد و انقلاب اسلامی را به ثمر رساند. نظریه امام تفکری است کاربردی و توانائی رقابت با سایر اندیشه ها را دارد و می تواند عظیم ترین حرکت ها را رهبری کند و راه گشایی برای بسیاری از بحرانهای مدیریتی باشد.
امام در مدیریت ولائی خویش اصولی را ترسیم کرد که همگی برای حفاظت از گوهر کرامت انسانی پی ریزی شده است. در مطالعه دقیق نحوه رفتار مدیریتی امام به این نتیجه خواهیم رسید که اندیشه و عمل مدیریتی امام منطبق بر نظریات دانشمندان و صاحبنظران علم مدیریت است ولی بر اساس اخلاق و احساس تعهد دقیق و عمیق دینی، و توجه به آیات الهی و کرامت انسانی که این موارد وجه تمایز دیدگاه مدیریتی امام با سایر دیدگاههای مدیریتی می شود.
در رهنمودها، پیامها و نوشته های امام درس های وجود دارد که نشانه های اصول رهبری می باشند و بسیار از آنها ویژگیهای یک مدیر در جامعه اسلامی را نیز در بر دارند. در این قسمت بطور مختصر به طرح بعضی از این اصول که در بحث تربیت مدیران باید به آنها بیشتر توجه کرد می پردازیم.
۱) اسلام محوری :
تبعیت از تعالیم مقدس اسلام و بکار گیری همه اصول دینی در خط مشها و برنامه ریزی و شیوه های کابردی مبنای سبک مدیریت امام میباشد. امام خمینی (ره) در تمام فرایندهای رهبری و مدیریتی تعالیم اسلامی را سرلوحه تصمیمات و استراتژی خود قرار می دادند، زیرا ولایت الهی باید بر اساس اصول دین مقدس اسلام باشد و همیشه در سخنانشان به مدیران و مسئولین حکومتی سرلوحه قرار دادن اسلام و تفکر اسلامی را تذکر می دادند.
باید همه ما اسلامی پیش برویم با برنامه اسلامی پیش برویم. پیروزی ما مرهون اسلام است. نه مرهون من است نه مرهون شما و نه مرهون هیچ قوه ای، مرهون اسلام است. اسلام به ما این پیروزی را داده است. این یک نعمتی است که خدای تبارک و تعالی به ما اعطا کرده است و این نعمت را چنانچه شکرگزاری نکنیم ممکن است که یک وقتی خدای نخواسته از ما بگیرند. (۲)
بسادگی می توان دریافت که مدیران در حکومت اسلامی به هیچ عنوان نباید از مسیر اسلام خارج شوند زیرا با وجود سیر در مسیر اسلامی می توان به اهداف والائی دست یافت و از چالشهای که امروزه بدلیل مدیریت غربی در اقصی نقاط جهان شاهد آن هستیم دور ماند زیرا فقط در دین مبین اسلام است که کرامت و ارزش واقعی انسان رعایت می شود و انسان را از پوچی، تهی بینی و دنیائی مبتنی بر مادیات دور نگه میدارد و معنویات را وارد محیط زندگی و کار انسانها می کند.
۲) اصل خدمت :
کسی که خود را خادم میداند ولو در هر منصبی باشد. امام خمینی (ره) همیشه مدیران و مسئولین دستگاههای دولتی را خدمتگزاران مردم می دانست و هیچگاه پست و مقام را مانع از خدمتگزاری به مردم نمی دانست. خدمت به ملت یکی از اصول اسلامی و جدائی ناپذیر حکومت ولائی است و همیشه در فرمایشات امام بحث خدمت به ملت بسیار جدی و بطور مستمر توصیه میگردید.
این ملت حق دارد، دست شما را گرفته آورده این بالا نشانده ، شما باید خدمت کنید به این مردم ؛ شما، ما، همه باید خدمتگزار اینها باشیم . و شرافت همه ما به این است که خدمت به خلق خدا بکنیم . اینها بندگان خدا هستند، خدای تبارک و تعالی ، علاقه دارد به این بندگان و ما مسئولیم ، باید خدمت بکنیم.(۳)
امام خدمت به مردم را تا جائی توصیه میکردند که مردم قانع شوند و تاکید امام در خدمت به مردم در حدی بود که لذت خدمتگزاری را به رهبری ترجیح میدادند و در یکی از بیاناتشان فرمودند : اگر به من خدمتگزار بگوئید بیشتر لذت می برم تا اینکه رهبرم بخوانید.
می توان این برداشت را کرد که حکومت اسلامی حکومت خدمت و رفع مشکلات مردم است و مدیران و مسئولین این حکومت همگی خدمتگزار این مردم هستند تا آنجا که رهبری همچون امام خمینی (ره) خود را خدمتگزار این ملت می داند.
۳) اصل ساده زیستی :
حضرت امام (ره) در اصل ساده زیستی هم خود مرد عمل بودند و هم کارگزاران را به شدت از اخلاق کاخ نشینی بر حذر و زیستن همانند مردم عادی و متوسط را توصیه می کردند. امام بعنوان یک رهبر انقلابی بزرگ با ساده زیستی خود یک الگوی زندگی را به جامعه معرفی می کند. انگیزه و نیت درونی در این نوع ساده زیستی معنوی و قصد قربت الهی است که نمونه های از این نوع ساده زیستی را میتوان در سیره پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) مشاهده کرد. در اینصورت مسئولین میتوانند وضعیت معیشتی مردم را در اقشار مختلف مورد توجه قرار دهند و در پی حل مشکلات آنها بر آیند.
حضرت امام خمینی (ره) در ارشادات کریمانه خود ساده زیستی و دوری از تشریفات را به مسئولین و مدیران نظام توصیه می کردند.
یکی از امور مهم هم این است که روحانیون باید ساده زندگی کنند.آن چیزی که روحانیت را پیش برده تا حالا و حفظ کرده است، این است که ساده زندگی می کردند ، آنهائی که منشاء آثار بزرگی بودند، در زندگی ساده زندگی کردند. اینهائی که بین مردم موجّه بودند که حرف آنها را می شنیدند، اینها ساده زندگی کردند… هرچه بروید سراغ اینکه یک قدم بردارید برای اینکه خانه تان بهتر باشد، به همین مقدار از ارزشتان کاسته می شود. ارزش انسان به خانه نیست به باغ نیست به اتومبیل نیست، اگر ارزش انسان به اینها بود انبیاء باید همین کار را بکنند.(۴)
در خصوص رعایت ساده زیستی در مورد امام خمینی (ره) میتوان به مجله چینی زبان ”گلوبال تایمز” اشاره کرد که مصادف با سی امین سالگرد تاسیس جمهوری اسلامی ایران مقاله ای را با عنوان ((امام خمینی، بزرگمرد تاریخ ایران)) منتشر کرد که به قسمتهای از این مقاله اشاره می کنیم :
خبرنگار این مجله با اشاره به سفر اخیر خود به تهران و بازدید از حسینیه جماران، زندگی امام خمینی را زندگی “بسیار ساده” و خانه آن حضرت را خانه ای “محقر” توصیف کرد و نوشت : با عبور از چندین خیابان نه چندان عریض به خانه محقر امام خمینی در منطقه جماران می رسیم. “ابتدا هرکسی تصور می کند که با توجه به عزت و افتخار امام خمینی (ره)، زندگی و منزل او نیز باید بسیار مجلل باشد اما هر بیننده ای با تماشای خانه کوچک و بی آلایش امام پی به عظمت این مرد می برد.” نویسنده در گزارش خود می افزاید : یکی از نکات قابل تامل این است که زندگی امام خمینی از ابتدا تا پایان عمر نیز در همین سادگی و بی آلایشی سپری شده است. خبرنگار چینی در گزارش خود از مشاهداتش از اتاق مخصوص اقامت و محل کار امام می نویسد : این اتاق فقط ۱۲ متر مربع وسعت دارد و این اتاق محل کار ایشان نیز بوده است. “ما شائو لین” با ذکر این مطلب که ” صلا نمی توان باور کرد که خانه امام خمینی آنقدر ساده و بی آلایش و کوچک بوده است “می نویسد : در اتاق امام یک جلد قرآن کریم کتاب مقدس مسلمانان، یک سجاده و یک تسبیح مشاهده می شود و همه مال و دارایی امام خمینی را همین وسایل تشکیل می دهند”.(۵)
یکی از بزرگترین ویژگیهای حضرت امام خمینی، ساده زیستی ایشان بود. ایشان یکی از بهترین راهکارهای مبارزه با استکبار و ابرقدرت‌ها را ساده زیستن میدانستند به طوری که می‌فرمودند: اگر بخواهید بی‌خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفــاع کنید و ابر قدرتان و سلاح‌های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه‌هـای آنان در روح شما اثـر نگذارد و شما را از میدان بدر نکند، خود را به«ساده زیستن» عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمت‌های بزرگ برای ملت‌های خود کرده اند، اکثرا «ساده زیست» و بی‌علاقه به زخارف دنیا بوده‌اند… چرا که با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی‌توان ارزشهای انسانی و اسلامی را حفظ کرد.(۶)
به این نتیجه با ارزش میرسیم که ساده زیستی در زندگی افراد بویژه مسئولین و مدیران آنها را با معنویات و مردم عادی نزدیکتر میکند و دوری از ساده زیستی میتواند باعث تعلقات قلبی و روحی به جاه و مقام و مادیات و دوری از مردم گردد و انسان در برابر نیروهای شیطانی شکست خورده و از مسیر الهی خارج شود.
۴) برقراری عدالت :
حضرت امام خمینی (ره) به عدالت اجتماعی و عدالت دینی و قانون گرائی بسیار تاکید داشتند و عدالت گرائی نزد ایشان از جایگاه و ارزش خاصی برخوردار بود و همه دولتمردان و مسئولین را ملزم به رعایت قانون میکردند و از آنها میخواست تا در برقراری عدالت پیش قدم باشند و هیچ گونه قصور و غفلتی در گریز از عدالت برای ایشان قابل توجیه نبود. امام بر عدالت اجتماعی و زندگی عادلانه برای همه مردم اصرار داشتند و همیشه در سخنان ایشان عدالت اجتماعی مورد تاکید قرار میگرفت زیرا ایشان معتقد بودند عدالت فطری است و همیشه باید در نهاد انسان آن را زنده نگه داشت. امام (ره) در کتاب ولایت فقیه، در تاکید بر عدالت نوشته اند:
حکمت آفریدگار بر این تعلق گرفته است که مردم به طریقه عادلانه زندگی کنند و در حدود احکام الهی قدم بردارند. این حکمت همیشگی و از سنت‌های خداوند متعال و تغییرناپذیر است.(۷)
تعابیر حضرت امام خمینی (ره) در مورد عدالت به قرار زیر است(۸)
الف) عدالت به معنای قایل نشدن امتیاز برای قشرهای (خاص) است، مگر به امتیازات انسانی که خود آنها دارند.
ب) عدالت به معنای این که : طبقات مختلف به طبقه پایین ظلم نکنند. باید حق فقرا، حق مستمندان داده شود… در نظام عادلانه ی (جمهوری اسلامی) اینطور مسائلی که زورگویی باشد نیست. طبقه ی غنی نمی تواند بر طبقه ی فقیر زور بگوید، نمی تواند استثمار بکند، نمی تواند آن ها را با اجر کم وادار به عمل های زیاد بکند… باید مستضعفین حمایت شوند، تقویت بشوند، مستکبر باید مستضعف شود، بلکه همه با هم برادر وار در این مملکت همه با هم باشند.”
ج) عدالت به معنای ” قیام انسانها به قسط ” که به معنای ” رفع ستمگری ها و چپاول گری ها” است.
د) اقامه ی عدل یعنی ” نجات مستمندان از زیر بار ستمگران” و ” کوتاه کردن دست ستمکاران”.
ه) بسط عدالت یعنی ” رفع ایادی ظالمه و تامین استقلال و آزادی، تعدیل ثروت به طور عاقلانه و قابل عمل و عینیت در اسلام”.
با توجه به اینکه اصل برقراری عدالت هم یکی از اصول رهبری و ولایت در دیدگاه امام بوده و گسترش عدالت بویژه عدالت اجتماعی را موجب پیشرفت و تعالی انسانها میدانستند مدیران امروز هم باید نسبت به گسترش عدالت در محدوده مسئولیتشان توجه ویژه داشته باشند.
اصول مدیریت نوین در شیوه مدیریتی امام(ره) :
با مطالعه شیوه های مدیریتی امام خمینی (ره) در طول دوران رهبری انقلاب، میتوان دریافت کلیه اصول و مبانی دانش مدیریت از قبیل هدف گذاری، برنامه ریزی، سازماندهی، تقسیم سازی، تصمیم گیری، کنترل و نظارت در تمام تصمیماتشان بکار گرفته شده است و از آنها در سیاست کلان کشور و امر توسعه و سیاست خارجی و عدالت اجتماعی در کنار آرمانهای اسلامی و انقلابی و اصول دینی بخوبی استفاده کرده اند. مدیریت سیستمیک بحرانهای سیاسی و جنگ و همچنین مدیریت کاریزماتیک بحرانهای سیاسی برایند چنین مدیریتی بود که توانست مردم را در تمام صحنه های انقلاب حفظ کند.
امام خمینی (ره) با برخورداری از بینش عمیق نسبت به انسان، هستی و رابطه آن با یکدیگر و نقش اسلام و توجه به کرامت انسان و الهی بودن و رهبری بر توده های مردم مدیریت می کردند. ایشان معتقد بودند تا زمانی که انسان بر نفس خویش مدیریت پیدا نکند نمی تواند بر دیگران مدیریت نماید و در آنها نفوذ نماید.
امام خمینی (ره) در دوران رهبری خویش بر انقلاب نشان دادند که در تمام زمینه های علم مدیریت نوین تسلط کامل دارند و تمام تئوریها و نظریات این علوم را در قالب اسلام بصورت عملی و علمی اجرا کرده اند که از مهمترین آنها می توان به (مدیریت بحران) اشاره کرد. امروزه مدیریت بحران یکی از اجزای بلاتفکیک و از مشغله های عمده در سطوح عالی مدیریت امنیتی محسوب میگردد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، دشمنان داخلی و خارجی در تلاش بودند تا از پیشرفتها و پیروزهای چشمگیر این انقلاب به هر نحو ممکن جلوگیری کنند، لذا دست به اقداماتی از قبیل ایجاد نا امنی، آشوب، کودتا، تفرقه افکنی و تحریم میزدند که امام هوشمندانه با اعتماد به نفس و با استعانت از قدرت بی منتهای الهی و با پشتیبانی مردم متدین موفق به اداره این بحرانها گردیدند و در شرایط دشوار جنگ تحمیلی و وجود تحریمهای اقتصادی و نظامی با درایت و استراتژی خاص ایشان با کمترین فشار به مردم توانستند موانع را پشت سرگذارند و جهانیان را متعجب و دشمنان را مایوس نمایند.
یکی دیگر از توانائی های حضرت امام خمینی (ره) که اندیشمندان را و سیاستمداران را به تامل واداشته بود (مدیریت راهبردی و مدیریت سیاست خارجی) ایشان بود. امام بر اساس جهان بینی اسلامی به انقلاب می نگریست و آن را محدود و محصور در مرزهای ایران نمی دانست و در جهت احیای امت اسلامی واحد و ساخت حکومت الگو و ام القری برای جهان اسلام و سایر کشورهای آزادیخواه و مستضعفین از هیچ اقدامی فروگذار نکردند. امام نگاهی جهانی داشتند و اعتقاد به ارزشهای اسلامی را مبین نوعی احساس مسئولیت نسبت به جامعه جهانی تلقی می کردند، تاکید بر نفی ظلم و ظلم پذیری و نفی سلطه و سلطه گری از مبانی فکری امام بود.
نمونه از این مدیریت سیاست خارجی میتوان به ارشادات کریمانه امام (ره) در نامه معروف خود به گورباچف آخرین رهبر شوروی سابق اشاره کرد. امام در این نامه دریا و دنیائی از کرامت را برای جهانیان به نمایش گذاشت و همچنین حاوی یک پیش بینی بود که پس از چندی تمام این پیش بینی ها تحقق یافت.
امام خمینی (ره) در نگاه اندیشمندان و صاحبنظران شرق و غرب(۹)
اندیشمندان و صاحب نظران معتقدند با پیروزی انقلاب اسلامی و نشر اصول الهی آن و رهبری امام خمینی (ره) دین و دینداری در جهان گسترش یافته است و کلیساها جان تازه گرفته اند و حتی مذهبی بودن در اروپا ارزش و معنای تازه ای پیدا کرده است. عصر امام، عصر احیای دین و معنویت در جهان معاصر می باشد.
پرفسور حمید مولانا که رئیس و بنیان گذار بخش ارتباطات بین المللی دانشگاه امریکن در واشنگتن دی سی است اظهار میدارد: به عقیده من هیچ صدایی در قرن بیستم مثل صدای امام خمینی (ره) جهان را به لرزه در نیاورد. امام خمینی (ره) پس از جنگ جهانی اولین شخصیتی بودند که به صورت جهانی طلسم سکوت را در مقابل طاغوت و ظلم شکستند. اگر این طلسم نشکسته بود امروز شوروی زنده بود.
روزنامه هرالد تریبون هم درباره امام خمینی (ره) لب به اعتراف می گشاید و می نویسد : آیت الله خمینی یک انقلابی خستگی ناپذیر بود که تا آخرین لحظه حیات به آرزوی خود برای پی ریزی یک جامعه اسلامی و حکومت اسلامی در ایران وفادار ماند . آیت الله خمینی در آنچه برای سرزمین باستانی اش می خواست لحظه ای درنگ نکرد. وی خود را مأمور می دانست که می باید ایران را از آنچه فساد و انحطاط غرب می دید پاک کند و خلوص اسلامی را به ملت بازگرداند.
روزنامه تایمز لندن که به سخن گوی دویست ساله دولت استعماری انگلیس معروف بوده است، در توصیف امام خمینی (ره) می نویسد: امام خمینی (ره) مردی بود که توده ها را با کلام خود مسحور می کرد . وی به زبان مردم عادی سخن می گفت و به طرفداران فقیر و محروم خود اعتماد به نفس می بخشید. این احساس آنها را قادر ساخت تا هر کسی را که سر راهشان باشد از بین ببرند. وی به مردم نشان داد که حتی می توان در برابر قدرت هایی مثل آمریکا ایستاد و نهراسید.
مدیریت امام خامنه ای
عمل امام خامنه ای به مدیریت اسلامی نیز چون خورشیدی تابناک موفقیت و اثرگذاری مدیریت اسلامی را به جهانیان نشان داده است. در رابطه با مدیریت و رهبری ایشان شایسته است به نکات ذیل اشاره شود:
دام ناظر منصفی تاکنون ادعا کرده که درمیان حاکمان امروز، حاکمی را می شناسد که شجاع تر، با تدبیرتر، خلاق تر و هوشمندتر از رهبر ایران بر ملتی حکومت می کند؟ آیا می توان رهبری به جامعیت علمی، دینی و فقهی ایشان در دنیای اسلام پیدا کرد؟ کدام سیاست ورزی است که توانایی او همسنگ و همسان مدیریت ایشان در بحبوحه بحران ها و فشار ها وتهدید هاست؟ و کدام اهل سیاستی با درک صحیح از بحران های ۲۶ ساله نظام اسلامی که ازاین حیث در میان حدود ۲۰۰ کشور دنیا بی نظیر است، می تواند ادعا کند رهبری را می شناسد که او در عبور کشتی انقلاب از دل طوفان ها و امواج سهمگین، مدبرانه تر از او هدایت کشتی را می توانسته بر عهده بگیرد و به ساحل مقصود رهنمون سازد؟ کدام ملتی می تواند چونان ملت لایق ایران، رهبری را به دنیای بشریت عرضه نماید که از حیث ساده زیستی و پرهیز از زخارف دنیوی، در دنیای امروز به انگشت اشاره در آید؟
۲-امام خمینی بخشی از این بار مسئولیت را در زمان حیات خویش بر دوش کشید و با تعابیری بلند و رسا در توصیف فرزند رعنا و برنایش فرمود:«یکی از بازوهای پرتوان جمهوری اسلامی … برادری آشنا به مسایل فقهی و متعهد به آن … ازجمله افراد نادری که چون خورشید روشنی می بخشد…. متعهد و مبارز در خط مستقیم اسلام… عالم به دین و سیاست … کسی که آوای دعوت او به صلاح و سداد درگوش مسلمین طنین انداز است… سربازی فداکار در جبهه جنگ و معلمی در محراب، خطیبی توانا درجمعه و جماعات و راهنمای دلسوز در صحنه انقلاب… در حکم آیه شریفه اشداء علی الکفار و رحماء بینهم … من آقای خامنه ای را بزرگ کردم… ایشان سرمایه انقلاب هستند… ایشان از اجتهادی که لازمه ولایت فقیه می باشد، برخوردارند… ایشان الحق شایسته رهبری اند، با بودن آقای خامنه ای شما خلا ء رهبری ندارید و … »
۳-و چنین بود که سکاندار هدایت انقلاب، در اولین سخنرانی خود درمیان مردمی که دست بیعت به سوی ایشان دراز کرده بودند، فرمود: «ما با خدا پیمان بسته ایم راه امام خمینی را که راه اسلام و قرآن و راه عزت مسلمین است دنبال کنیم و از هیچ یک از آرمان هایی که به وسیله امام ترسیم شده، چشم پوشی نخواهیم کرد.
آرمان هایی چون پیگیری سیاست نه شرقی و نه غربی، حمایت از مستضعفان و محرومان، وحدت و همبستگی دنیای اسلام، وفاداری به اصل ولایت فقیه، استقلال و خود کفایی کشور، حرکت به سمت استعدادهای جوشان داخلی وساختن جوانان و اصلی شمردن مسئله فلسطین.»
۴-آیت الله خامنه ای – مقام معظم رهبری «در روز اول فقدان امام، پیش بینی کردند که همه چیز تمام شد. . . دشمنان ما امید داشتند که شاید از گوشه و کنار قضایا و یا اظهارات و موضع گیری های داخلی چیزی را احساس کنند تا بتوانند براساس آن بگویند انقلاب راه جهت گیری اش را عوض کرده است، بحمدالله از امیدی که بسته بودند، مأیوس شدند و در این روزها اخبار، خبرگزاری ها و اظهارات مقامات سیاسی قدرت های استکباری کاملاً منعکس کننده این یأس است. »
نقش رهبری در ناکام گذاشتن دشمنان و مأیوس کردن آنها در آن روزهای آشوب و دلهره، بسیار تعیین کننده بود. رهبری فرزانه انقلاب با مدیریت حکیمانه خود، این دل های نگران و مضطرب را به شکل هنرمندانه ای به ساحل أمن هدایت کردند و با دمیدن مجدد روح نشاط و شادابی و امید در جان فسرده مردمی که با ارتحال امام (ره)، روح و توان خویش را کاملاً از دست رفته می دیدند، اولین نشانه معجزه مسیح گونه اش را به زیبایی تمام، برای دنیا به تصویر کشاندند.
۵-بدون تردید مقطع زمانی انتخاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری نظام دارای اهمیت و حساسیت ویژه‌ای بوده است. برخی نگرانی‌ها که در پی بیماری امام خمینی قدس سره بوجود آمده بود عبارت بودند از: ۱- مدیریت کشور در دوره‌ی پس از امام خمینی .۲- ناتمام بودن اصلاح و بازنگری قانون اساسی ۳- نگرانی از حمله یا تحریکات نظامی عراق، امریکا و منافقین؛ با توجه به نقض مکرر آتش‌بس توسط عراق و تبلیغات وسیع برای پیروز قلمداد کردن خود در جنگ. ۴ ـ ادامه‌ی بحران ناشی از توطئه‌ی انتشار کتاب آیات شیطانی در حوزه‌ی سیاست خارجی و صدور حکم امام خمینی مبنی بر ارتداد سلمان رشدی نویسنده‌ی آنکه با واکنش سرسختانه‌ی کشورهای غربی مواجه شد. اما معظم له آن بحران ها و ده ها بحران دیگر را با دست غیبی خداوند متعال به خوبی مدیریت کردند و پشت سر گذراندند.
۶-مقوله مقاومت اسلامی به عنوان یکی از شاخصه ها و ارکان انقلاب اسلامی، در نگاه نافذ مقام معظم رهبری جایگاه ویژه ای دارد. نگاه معظم له به مقاومت یک نگاه اعتقادی و قرآنی است، بدین معنا که مقاومت در راه حق، متضمن تحقق وعده های الهی و پیروزی جبهه حق در برابر لشکریان باطل است.
۷-برخلاف تصور رایج درباره علم در ایران، نگاه رهبر انقلاب به مقوله علم آموزی تنها دانایی، بدست آوردن شغل، پیشرفت در فناوری و تسهیل زندگی مادی نیست، بلکه کارکرد اصلی علم را «اقتدار آفرینی» می دانند. به همین دلیل ایشان با کسب آشنایی از علوم و رشته های جدید علمی در دنیا، و تکیه بر استعداد نخبگان و دانشجویان و تلاش مسئولین اجرایی به گفتمان سازی(جنبش نرم افزاری و نهضت علمی…)و حمایت مادی و معنوی از نهادها و موسسات علمی پرداختند.
نتیجه این توجهات، پیشرفت در عرصه ای بود که از یک طرف به دلیل بی مبالاتی حکام طاغوتی در ایران دچار چندین قرن عقب ماندگی شده بود و از طرف دیگر مستکبران جهان در آن زمینه ها «منطقه ی ممنوعه ای از علوم» بوجود آورده بودند.«حالا فناوری هسته‌ای تصادفاً معروف شده است و همه توجه دارند(هم در کشور، هم در دنیا ) لیکن فقط این نیست؛ فناوری هسته‌ای هست، علوم هوافضا هست، علوم پزشکی هست- خوشبختانه امروز کشور ما حائز رشته‌های بسیار مهم و دست نیافتنی پزشکی است و کارهای بزرگ پزشکی در این کشور انجام میگیرد- زیست فناوری هست، نانوفناوری که از علوم جدید و دانش های نوین دنیاست، رادیو داروها، شبیه‌سازی، ساخت ابررایانه ها هست؛ سلول های بنیادی که یکی از بزرگترین کارها در عرصه‌ی علم است، هست؛ رادیوداروهای مهم و داروهای ضد سرطان هست؛ و این فهرست ادامه دارد.»
۸-حضور در میدان های جنگ، فرماندهی ستاد جنگ های نامنظم، نمایندگی امام در شورای عالی دفاع، معاونت وزیر دفاع و در نهایت فرماندهی کل نیروهای مسلح کشور به همراه حضور عملیاتی در صحنه جنگ، توانست برای رهبر جدید ایران تجربه قابل ملاحظه‌ای را در حوزه نظامی و دانش استراتژیک فراهم آورد، به گونه‌ای که کمتر کسی در درایت ایشان در امر رهبری نظامی، که یکی از اصلی‌ترین وجوه رهبری کشور، انقلاب و فرماندهی کل قوا است، تردید داشته است.
۹-آیت الله خامنه ای ضمن اینکه از شخصیت فرهنگی و سلیقه فاخر در این عرصه برخوردارند، نسبت به این مقوله چیزی فراتر از خدمات و کالای فرهنگی است، و در واقع نگاه استراتژیک و کارشناسانه دارند. تقریبا هر حرکت فرهنگی که در کشور در حال انجام است با واسطه یا به صورت غیرمستقیم مربوط به سیاست گذاری، حمایت و نظارت ایشان است.
۱۰-عدم سازش با نظام سلطه و تلاش برای حفظ اصل استکبارستیزی انقلاب و کمک به جنبش های آزادی بخش و مقاومت اسلامی در بین کارکردهای رهبر معظم انقلاب در طول ۲۶ ساله زعامت، از جایگاه ویژه ای در فلسفه دشمنی غرب و آمریکا(نظام سلطه) با رهبر معظم انقلاب برخوردار است.
۱۱-بیست ویژگی بارز امام خامنه ای: ۱- خدامحوری۲- تکیه بر اسلام ناب محمدی۳- شفقت و رأفت اسلامی۴- عدالت محوری و نفی تبعیض۵- مردمی بودن۶- روز افزون بودن صفات و شرایط رهبری۷- طرفدار نظارت خبرگان۸- گستردگی ارتباطات و اطلاعات۹- قانونمندی و تکیه بر قانون۱۰- طرفداری و دفاع از آزادی۱۱- انتقاد پذیری۱۲- دفاع از مظلومان و مبارزه با مستکبران۱۳- دعوت به دشمن شناسی و دشمن ستیزی۱۴- دشمن ستیزی همراه با پایبندی بر ارزش‌ها۱۵- دیپلماسی مبتکرانه وتهاجمی۱۶- از خود گذشتگی۱۷- فروتنی۱۸- امین بودن نسبت به بیت المال۱۹- ساده زیستی۲۰- دوری از قبیله گرایی و پارتی بازی
۱۲-استقلال و استقلال طلبی از خاستگاه و جایگاه رفیعی در اندیشه‌ی رهبر معظم انقلاب برخوردار است؛ به‌طوری‌که ایشان در باب استقلال ملی و ضرورت صیانت از آن بارها به ایراد سخنران پرداخته‌اند و ماحصل جملات کلیدی ایشان را میتوان در قالب توصیفاتی نظیر «اساس مسئله براى یک ملت، استقلال و آزادى است»، «استقلال فرهنگى، مهم‌تر از استقلال سیاسى و اقتصادى است»، «باید به‌تدریج به سمت استقلال کامل اقتصادى برویم»، «ملت ایران مزهى استقلال و طعم آزادى و عزت را چشیده است» و «هدف جمهورى اسلامى، تضمین استقلال کامل ملت است» خلاصه کرد.
۱۳-دستاوردهاى گسترده ایران در عرصه هستهاى، از تأسیس مراکز هستهاى اصفهان، نطنز، اراک، بندرعباس، فردو و تولید نسلهاى دوم، سوم و… سانتریفیوژ غنىسازىاورانیوم، ساخت مرکز آب سنگین اراک و… نمادى از قابلیتها و ظرفیتهاى بالاى نسل جوان ایرانى است که تحت رهبری های امام خامنه ای محقق شد و نشان داد هنگامى که اراده یک ملت آزاد و مستقل بر امرى تعلق گیرد، انحصارات و موانع فیزیکى و روانى نظامهاى سلطه قادر به شکست اراده ملتها نخواهند بود.
۱۴- آیت الله العظمی امام خامنه ای بارها دلسوزانه تذکر داده اند که سرگرم شدن به اختلافات فرعی و سطحی در داخل کشور، و در مقابل هم قرار دادن و تعارض ایجاد کردن و غافل کردن از خطوط و مسائل اصلی، یکی از مصادیق چالش داخلی است. از دست دادن انسجام ملت از چالشهای ماست. دچار شدن به تنبلی و بی روحیه‌گی، دچار شدن به کم کاری و دچار شدن به یاس و ناامیدی. باید عزم داشته باشیم، عزم ملی و مدیریت جهادی می تواند این گره ها را باز کند. جوانان عزیز و نخبگان و فضلای ما باید بنشینند این مسائل را بررسی کنند.
۱۵- یکی دیگر از ویژگیهای بارز رهبری برای مهار بحرانها ، اعتماد ایشان به مردم و نیز تبئین دقیق حوادث و بحرانها برای مردم می باشد که وجه بارز آن خطبه های مقام معظم رهبری است که گامی بزرگ برای مدیریت بحرانهاست.خطبه های تاریخ ساز ایشان نقش مهم و حیاتی در حل مشکلات جامعه ایفا نموده است , لذا باید از خطبه ایشان دربعد از رحلت امام(ره) در تیر ماه ۶۸ و نیز خطبه ایشان در مذمت دنیا گرائی و مباحثی در مورد عبرتهای عاشورا در ۱۸ اردیبهشت ۷۷و خطبه ایشان در برهه قتلهای زنجیره ای در ۱۸ دی ماه ۷۷و همچنین خطبه معروفشان در حوادث کوی دانشگاه در۸مرداد۷۸و نهایتأ خطبه طوفانی ایشان در ۲۹ خرداد ۸۸ را جزو خطبه های تاریخ سازواز مهمترین ویژگیهای ایشان در مدیریت بحرانها به شمار آورد.
۱۶-دوره بیش از ربع قرنی پس از امام خمینی را با اقتدار کامل و صیانت دقیق از انقلاب و هدایت آن به‌سوی اهداف بلند و پشت سرگذاشتن برخی از این اهداف به پیشبرد، معلوم شد که وی (امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) «امام» دیگری در تاریخ انقلاب اسلامی است که نشان داد چگونه میتوان راه امام(ره)موسس را در سخت‌ترین اوضاعی که دشمنان داخلی و خارجی رقم می‌زنند، طی کرد و موانع را یکی پس از دیگری کنار زد و توطئه‌ها را خنثی کرد و دستاوردهای جدید را یکی پس از دیگری به کارنامه انقلاب پویا و بالنده افزود و آمال و آرزوهای رویایی دشمن را که در دنیای بدون امام خمینی(ره)شکل گرفته بود، بر هم ریخت.
نتیجه گیری
مدیریت و رهبری موضوعی است که تقریباً به عمر تاریخ قدمت دارد. اهمیت این موضوع در بسیاری از حرکت های اجتماعی و وقایع تاریخی به خوبی نمایان است. ولی چگونه می شود اندیشه ای جاودانه می ماند و سرلوحه عملکرد و تفکر بسیاری از اندیشمندان و آزاد اندیشان این جهان می شود. بقای این جاودانگی در رفتار مدیریتی و رهبری امام خمینی (ره) بر میگردد، به نگرش الهی و قرآنی و آزادیخواهانه امام که موجب تقویت نفوذ ایشان بر قلب های مستضعفین جهان شد و لرزه بر بنیان کاخ ظالمان انداخت.
سلام چرا منبع نداره؟؟؟
تاریخ و عنوان دیدار یا پیام نداره
لطفا تکمیل کنید برای کارهای پزوهشی نیازه شدیدا
تشکر
منبع:آرشیو صدا و سیما