مدیریت اقتضائی از منظر اسلام عنوانی چالش برانگیز است. بسیاری فکر می کنند که چون اسلام قوانین ثابت و همیشگی دارد چیزی در عمل تغییر نکرده و همیشه موضعی ثابت دارد. حال آنکه یکی از مسائل اصلی در بعد اجتماعی اسلام، بحث مصلحت و رعایت مصلحت است.
رعایت مصلحت که جایگاهی ویژه در آموزه های اسلامی دارد، بدین معناست که صلاح و خیر جامعه و اسلام را در نظر گرفته (نه نفع شخصی) و به خاطر آن حتی حاضر شویم بعضی از دستورهای اولیه دینی را موقتا در نظر نگیریم.
در گفتمان مدیریت رایج نیز باید افزود، مدیریت اقتضائی یکی از رویکردهای فراگیر در مدیریت است. این رویکرد به عرصه های مختلف مدیریت راهیافته و در هر عرصه تئوری های پر کاربردی ارائه داده است. مهمتر از همه تصمیم گیری اقتضائی به نوعی رویکرد غالب در تئوری های تصمیم گیری شده است.
در ادامه برای روشنتر شدن این مطلب مناسب است به فیلم مدیریت اسلامی – اقتضائی که در ذیل ارائه شده است؛ توجه فرمایید.
در این فیلم با استناد به آیات قرآن دلایل وجود رویکرد اقتضائی در اندیشه اسلامی ارائه شده است.
البته هرچند رویکرد اقتضائی اسلامی در عمل فواید و نتایج رویکرد اقتضائی غربی را دارد، اما ریشه و مبنای آن متفاوت از مدیریت اقتضائی غربی است. رویکرد اقتضائی در غرب به دلیل نسبی گرایی فلسفی موجود در اندیشه آنهاست، حال آنکه رویکرد اقتضائی اسلامی به دلیل توجه دین اسلام به زمان و مکان و مصلحت هاست.
