✅ یادداشت

نهج البلاغه را می‌توان مهمترین اثر در زمینه مدیریت اسلامی دانست. نامه ها، خطبه ها و کلمات قصار فراوانی از این کتاب شریف به موضوعات حکومتی و اجتماعی سیاسی می پردازد که در مدیریت اسلامی نیز بسیار قابل استفاده هستند. در این میان فرمان نامه حضرت علی ع به مالک اشتر جایگاهی ویژه دارد. 

در ادامه قصد داریم در قالب سلسله مقالاتی به تفسیر این فرمان نامه بپردازیم:

شرح مدیریتی فرمان نامه حضرت علی ع به مالک اشتر

باید یک مدیر از نهج البلاغه و نامه مولایش به مالک اشتر این چنین یاد بگیرد؛
۱- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ هَذَا مَا أَمَرَ بِهِ عَبْدُ اللَّهِ عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ مَالِكَ بْنَ الْحَارِثِ الأَْشْتَرَ
به نام خداوند بخشنده مهربان، اين فرماني است از بنده خدا، علي امير مؤمنان به مالك اشتر پسرحارث.

پیش از آن که خود را یک مدیر بداند و برای خود القابی چون مدیر کل، معاون، رئیس و… قائل باشد، باید خودش را “عبدالله” تعریف کند. عبد ویژگی های دارد از جمله شکرگزار خداوند بودن در همه حال، ذکر و یاد پروردگار در هر زمان، توبه و مراجعه کننده به درگاه او و… لذا مقدمه مدیر شدن و لقب مدیریتی داشتن، عبدالله بودن است.

۲- أَمَرَهُ بِتَقْوَي اللَّهِ وَ إِيْثَارِ طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ مَا أَمَرَ بِهِ فِي كِتَابِهِ مِنْ فَرَائِضِهِ وَ سُنَنِهِ الَّتِي لاَ يَسْعَدُ أَحَدٌ إِلاَّ بِاتِّبَاعِهَا وَ لاَ يَشْقَي إِلاَّ مَعَ جُحُودِهَا وَ إِضَاعَتِهَا
مالک را فرمان مي دهد به ترس از خدا و مقدم داشتن طاعت خدا بر ديگر كارها، و پيروي آنچه در كتاب خود فرمود، از واجب و سنتّها كه كسي جز با پيروي آن راه نيك بختي را نپيمود. و جز با نشناختن و ضايع ساختن آن بدبخت نبود.

تقوای الهی، دستور پروردگار و اطاعت از خداوند مقدم بر هر دستوری است. بر یک مدیر است که خلاف دستور خداوند، دستوری صادر نکند. همچنین وظیفه یک کارمند است که اگر تشخیص داد، دستور مدیرش خلاف شریعت و آیین اسلام است، به آن توجه کند و حکم خدا را مقدم داند .

۳- فِي عَهْدِهِ إِلَيْهِ حِينَ وَلاَّهُ مِصْرَ جِبَايَهَ خَرَاجِهَا وَ جِهَادَ عَدُوِّهَا وَ اسْتِصْلاَحَ أَهْلِهَا وَ عِمَارَهَ بِلاَدِهَا
در عهدي كه با او مي گذارد، هنگامي كه وي را به حكومت مصر مي گمارد تا خراج آن را فراهم آرد، و پيكار كردن با دشمنان و سامان دادن كار مردم مصر و آباد كردن شهرهاي آن.

رونق خزانه و داشتن پول بر جهاد، اصلاح مردم و آبادانی شهرها اولویت دارد. لذا یک مدیر شایسته نباید نسبت به خزانه خود بی توجه باشد و همیشه باید مقداری پول در آن ذخیره داشته باشد.

✍? حمید رضا الرفع الرفیعی
⚜️⚜️ ادامه دارد …